Rezerwat Jaworzyna w Bielsku-Białej

Na obszarze objętym administracyjnymi granicami Bielska-Białej, na stromych, lesistych zboczach górskiego grzbietu opadającego od szczytu Błatnia w Beskidzie Śląskim ku Wapienicy, leży rezerwat przyrody Jaworzyna. Jest to jeden z młodszych terenów chronionych w Beskidach. Przedmiotem ochrony są tu zbiorowiska roślinne, charakterystyczne dla piętra regla dolnego. Rezerwat leży na terenie kompleksu przyrodniczo-krajobrazowego Dolina Wapienicy.

Historia rezerwatu

Rezerwat Jaworzyna na terenie Bielska-Białej utworzony został w 2003 roku i zajmuje powierzchnię 40 ha. Teren obejmuje strome stoki masywu o nazwie Wysokie, opadające ku Dolinie Wapienicy. Masyw Wysokiego to jedna z kulminacji bocznego grzbietu, ciągnącego się od szczytu Błatniej, leżącej w Paśmie Klimczoka.

Roślinność rezerwatu

Na obszarze rezerwatu znalazły się lasy dolnoreglowe. Dolny regiel to klimatyczne, a zarazem roślinne piętro w Karpatach, które w tym rejonie Beskidów zajmuje tereny na wysokości od ok. 600 do 1150 m n.p.m., choć granice te są nieraz dość płynne. Główne gatunki drzew to - na obszarze dolnego regla - buk i jodła, a także świerk i jawor. W obrębie tego piętra roślinnego wyróżnić można kilka charakterystycznych zespołów leśnych. W rezerwacie Jaworzyna znalazły się trzy z nich, określane przez botaników jako jaworzyna górska z miesięcznicą trwałą, żyzna buczyna karpacka oraz kwaśna buczyna górska. Jaworzyna z miesięcznicą trwałą to zespół należący do tzw. zboczowych lasów wilgotnych, rosnących w górach i na terenach podgórskich. Tego rodzaju las wyrasta na stromych stokach, a przeważa w nim jawor, któremu towarzyszą również buk, jodła i (rzadziej) lipa szerokolistna. Obok innych gatunków roślin powszechnie występuje tu miesięcznica trwała. W rezerwacie rosną także typowe dla regla dolnego lasy z dominującym udziałem buka, wśród których wyróżnić możemy kwaśną buczynę górską oraz żyzną buczynę karpacką. Kwaśna buczyna górska jest zbiorowiskiem uboższym pod względem roślinnym, co wiąże się z podłożem, jakie stanowią gleby na skałach bezwęglanowych. W lasach tego rodzaju, gdzie obok dominującego buka rosną jawor, świerk a czasem jodła, runo leśne jest ubogie. Żyzna buczyna karpacka, w której obok buka występują także jodła, wiąz górski i jawor, a w wyższych partiach gór również świerk, to las najbardziej charakterystyczny dla niegdysiejszej Puszczy Karpackiej. Drzewostany tego rodzaju wyrosły na glebach pochodzących głównie z łupków i piaskowców, bogatych w próchnicę powstającą z opadających co rok liści buków. Wzdłuż górnej granicy rezerwatu przebiega szlak niebieski z Wapienicy na Błatnią (jest to ok. 3 g. podejścia).

Rezerwat nie jest udostępniony do zwiedzania. Na terenie rezerwatu przyrody obowiązuje zakaz wstępu zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o ochronie przyrody.