• 1
    Bacówka na Hali Boraczej w Żabnicy
  • 2
    Bacówka u Boru w Jeleśni
  • 3
    Bacówka Watówki Krzyżówki w Jeleśni
  • 4
    Bacówka przy granicy Glinne 809 m n.p.m. w Korbielowie
  • 5
    Bacówka na Królowej w Soblówce
  • 6
    Bacówka na Ochodzitej w Koniakowie
  • 7
    Bacówka na Złotym Groniu w Istebnej
  • 8
    Bacówka "Pod Złotym Groniem" na Groniczkach w Istebnej-Wywozie
  • 9
    Bacówka na Górze Bucze w Górkach Wielkich
  • 10
    Bacówka na polanie Szarówka na Wielkim Cisowym w Brennej
  • 11
    Bacówka na polanie Bukowy Groń w Brennej
  • 12
    Bacówka na polanie Skałka na Trzech Kopcach w Brennej
  • 13
    Bacówka Malinka w Brennej
  • 14
    Bacówka na Hali Jaworowej (Kotarz) w Brennej
  • 15
    Bacówka na Stecówce w Istebnej
  • 16
    Bacówka na Cieńkowie Postrzednim w Wiśle
  • 17
    Bacówka Sopki Stopki w Cięcinie
  • 18
    Bacówka na przełęczy Przegibek w Rycerce Górnej
  • 19
    Bacówka na Polanie Bukowina w Żabnicy
  • 20
    Bacówka w Kamesznicy
  • 21
    Bacówka na Starym Groniu w Brennej
  • 22
    Bacówka na Hali Pietraszonka
  • 23
    Bacówka na Hali Grabka w Jaworzu
  • 24
    Bacówka na Hali Skrzyczeńskiej w Szczyrku
  • 25
    Bacówka na Hali Przysłop Potócki
  • 26
    Bacówka "za Kościołem" w Przybędzy
  • 27
    Platforma widokowa na Dużym Rachowcu w Zwardoniu
  • 28
    Platforma widokowa na Starym Groniu w Brennej
Informacja turystyczna 
Aktywnie 
Dziedzictwo kulturowe 
Przyroda 
Rozrywka 
Trasa
Trasa
Szlak znakowany
Do startu
Do mety
PDF
KML
GPX

Beskidzki Szlak Bacówek to propozycja spędzenia wolnego czasu na wędrówce czy spacerze po miejscach związanymi z wypasem owiec, przez łąki, polany śródleśne czy przez hale grzbietów górskich.

Tradycyjne pasterstwo prowadzone jest w Beskidzie Śląskim i Żywieckim nieprzerwanie od XVI w. Jest dziedzictwem kulturowym pasterzy wołoskich, którzy umiejętność prowadzenia górskiego wypasu owiec i wytwarzania serów podpuszczkowych rozpowszechnili w całych polskich Karpatach.
Łąki górskie to także możliwość podziwiania krajobrazu kulturowego związanego z pasterstwem. Trzeba wiedzieć, ze krajobraz ten kształtowany był przez setki lat. Każda więc hala jest poniekąd naszą „zabytkową starówką” zbudowaną i ukształtowaną przez pasterzy i trwają tak niekiedy już przez 500 lat!

Bacówka jest swoistym centrum życia pasterskiego w czasie wypasu. Często usytuowana w miejscach odległych i niedostępnych, służy pasterzom jako schron osłaniający go w czasie niekorzystnych warunków atmosferycznych i do przenocowania. Tu pasterz mieszka, kiedy pasie owce. Niekiedy przez tydzień, albo dwa czy nawet miesiąc, potem przenosi się do innej bacówki.
Ale są też bacówki funkcjonujące przez cały sezon i służące jako miejsce wyrobu sera. Wtedy bacówka służy tylko bacy, to jego warsztat produkcyjny.

Obecnie trwają prace nad wpisem bacowania jako profesji na listę niematerialnego dziedzictwa kultury. Warto wejść w świat na peryferiach, odwiedzić bacę, skosztować oszczypka.

Data dodania: 10.06.2020
Magdalena
Obiekty na szlaku
Żabnica
Adam Gruszka został bacą, kiedy nikt już nie chciał hodować owiec, a ostatnie stado wypasane przez bacę Strzałkę na Prusowie wraz z ostatnim łossodem przestało istnieć. Był rok 2001. Wnuk bacy Andrzeja Krzusa postanowił, że nie dopuści do zaginięcia tradycji swoich przodków. Nabył owce i ogłosił we wsi, że teraz on będzie kultywował to starodawne zajęcie...
Jeleśnia
Bacówka znajduje się w Jeleśni u Borów. Bacuje tam Piotr Chrząszcz z Beskidka w Koszarawie. Wypasa on okoliczne pastwiska. Wędrując po górach ze swoim kierdelem, dociera na odległe Klekociny, Halę Kamińskiego, Kubulkową, Janoszkową i Beskidek. Jako jedyny w gminie posiada certyfikat na wyrób oscypka i redykołek.
Krzyżówki
Były czasy, kiedy Beskidy tętniły życiem. Na polanach i halach górskich pasły się tysiące owiec, kóz i krów. Wśród leśnej ciszy rozlegał się głos trombit i fujarek pasterskich. Topory we wprawnych rękach górali waliły lasy, by wyrwać puszczy kawałek lasu pod uprawę...
Korbielów
To najbardziej znana bacówka w rejonie Korbielowa położona przy samej granicy ze Słowacją. To tutaj na polanie odbywa się od kilkunastu lat wiosenny Redyk w Korbielowie. Miejsce traktowane jest przez baców jako tzw. "spodki", czyli tereny wypasane przez owce przed właściwym wyruszeniem na hale położone wysoko w górach. W XV w., kiedy w dolinie Soły i Koszarawy królowała puszcza karpacka, a dziewicze lasy nie były jeszcze tknięte ręką ludzką pojawili się Wołosi...
Soblówka
Położona powyżej potoku Cicha, który swój początek bierze ze źródeł pod granicą ze Słowacją spod Przełęczy Przysłop. U podnóża Wielkiej Rycerzowej. Tereny znane już w XV wieku, gdyż tędy przebiegał szlak handlowy do Wiednia prowadzący przez Przełęcz Przysłop, Starą Bystricę i Żylinę...
Koniaków
Ochodzita to bezleśna góra o kopulastym kształcie w Beskidzie Śląskim wznosząca się w głównym grzbiecie karpackim na terenie Koniakowa. Stoki w większości wykorzystywane są dziś już tylko jako pastwiska dla owiec...
Istebna
Ta niewysoka góra niegdyś pokryta puszczą karpacką, jak całe Beskidy, została prawie całkowicie ogołocona z lasów przez pierwszych osadników Istebnej, którzy najpierw wypasali tu swoje owce, a następnie osiedlili się na jej południowych stokach...
Istebna
Położona nad rozległymi łąkami Groniczków, bacówka we Wywozie służy nie tylko wypasającym owce, ale pełni też funkcję edukacyjną, dzięki niej poza wiedzą na temat życia pasterzy – sałaszników możemy się dowiedzieć wszystkiego na temat muzyki pasterskiej...
Górki Wielkie
Wypas owiec na łąkach góry Bucze ma długą tradycję. Pogórze zazwyczaj użytkowane było rolniczo, jednak bardziej niedostępne wzniesienia wypasane były przez bydło i owce...
Brenna
Typowa polana śródleśna zlokalizowana w grzbiecie Wielkiego Cisowego (878 m n.p.m.). Było tu kiedyś siedlisko przysiółku Brennej o tej samej nazwie. Dziś po stojących tu domach pozostały ledwie ślady kamiennych podmurówek i ostatnie drzewa owocowe oraz sadzone przy domostwach lipy...
Brenna
Polana na Bukowym Groniu jest częścią Brennej, na której prowadzona jest działalność pasterska. Mieszkali tu głównie rolnicy przybyli ze Śląska i Wołosi – wędrowny lud pasterki, który przyniósł ze sobą stada kóz i owiec, dostarczających mleka, sera, mięsa i wełny. Wypasowi tutaj sprzyjały zielone polany powstałe w efekcie karczowania lasów, natomiast nie zachęcały: górzysty teren i nieurodzajna gleba.
Brenna
Skałka to urocza polana pasterska położona na południowym stoku Trzech Kopców. Tutaj organizowany jest coroczny Redyk czyli wypas na groniu. Tradycyjnie rozpoczynał się w maju, kiedy to górale wychodzili z bydłem wałaskim na hale i zakładali sałasze, budowali koszory. Kończył się on we wrześniu, najczęściej na św. Michała, gdy wracano z bydłem do doliny. Coroczny redyk ma przybliżyć mieszkańcom oraz turystom tradycje szałaśnicze górali beskidzkich.
Brenna
Bacówka w formie archaicznej beskidzkiej koliby położona jest w gospodarstwie na wysokości 700 m n.p.m. Prowadzona tu gazdówka agroturystyczna pozwala odpocząć z dala od ruchliwej drogi (ok. 1300 m n.p.m.) co zapewnia ciszę i spokój.
Brenna
Położona pod szczytem Kotarza (974 m n.p.m.) długa rozłożysta polana, charakterystyczna dla tradycyjnej kultury pasterskiej górali beskidzkich i stanowiąca w przeszłości żywy przez kilka wieków ośrodek sałasznictwa...
Istebna
Tutaj, w 2004 r. po kilkudziesięciu latach przerwy zorganizowany został obrzęd miyszanio owiec. Od tego czasu na okolicznych łąkach i pastwiskach wypasane są owce w tradycji sałaszniczej. Oznacza to, że w jednym kierdlu wypasane są owce pochodzące z wielu gospodarstw, których gazdowie swoje owce zaprowadzają do baczy organizującego wypas.
Wisła
Dawna wieś góralska była samowystarczalna. Wszystkie potrzebne do życia przedmioty i żywność wykonywano na wsi. Owca w ówczesnych czasach była cudownym, uniwersalnym zwierzęciem, które ubierało i karmiło. Wełnę przetwarzano w wiejskich warsztatach tkackich i na kołowrotkach. Zaś mleko i mięso służyło ku pożywieniu.
Cięcina
Gospodarstwo Sopki Stopki posiada tradycyjną drewnianą bacówkę, w której wytwarzane są prawdziwe owcze sery. Wszystkie produkty robione są ręcznie według dawnych receptur, co wymaga czasu i dokładności. Głównym serowarem jest Stanisław Słowik, najstarszy baca w Cięcinie.
Rycerka Górna
Bacówka na przełęczy Przegibek w gminie Rajcza położona w pobliżu schroniska na Przegibku, w sąsiedztwie szlaku czerwonego prowadzącego ze Zwardonia do Rycerki.
Żabnica
Bacówka położona w Żabnicy gmina Węgierska Górka na Polanie Bukowina znajduje się przy drodze dostępnej dla samochodów. W pobliżu znajdziemy szlaki rowerowe i szlak czerwony prowadzący na popularną wśród turystów Rysiankę.
Kamesznica
Bacówka w Kamesznicy położona jest przy popularnym żółtym szlaku prowadzącym z Kamesznicy na Baranią Górę.
Brenna
Bacówka na Starym Groniu w gminie Brenna, zlokalizowana jest w bezpośrednim sąsiedztwie wieży widokowej, przy popularnym czarnym szlaku prowadzącym z Brennej na Przełęcz Salmopolską w Szczyrku. Bacówka poza zimą jest otwarta i dostępna dla turystów jako schronienie.
Istebna
Pietraszonka to rozległa polana w Beskidzie Śląskim w gminie Istebna, w powiecie cieszyńskim. Położona jest na opadającym na południe w stronę Doliny Olzy zboczu grzbietu biegnącego od Karolówki do Kubalonki.
Jaworze
Hala Grabka położona jest w gminie Jaworze w powiecie bielskim, w dolinie Potoku Jasionka Beskidzie Śląskim. Obecnie na powierzchni wszystkich polan w okolicznym kompleksie hal (w obrębie Góry Bucze i w przysiółku Grabka) wypasane jest stado 60 owiec.
Szczyrk
Hala Skrzyczeńska znajduje się w Szczyrku, w powiecie bielskim. Geograficznie obszar ten zaliczany jest do Beskidu Śląskiego. Znajduje się tam kompleks polan, z których część leży w Brennej Węgierski, natomiast pozostałe w Szczyrku, na stokach Wierchu Pośredniego.
Rycerka Górna
Hala Przysłop Potócki znajduje się w gminie Rajcza, w powiecie żywieckim. Położona jest na przełęczy o tej samej nazwie (Przysłop Potócki), pomiędzy szczytami Bendoszki Wielkiej i Praszywki Wielkiej w Beskidzie Żywieckim. Hala rozpościera się w układzie południkowym – od zboczy Praszywki w dół w stronę przełęczy.
Przybędza
Bacówka Państwa Krystyny i Grzegorza Chmielów z Przybędzy, to miejsce łatwo dostępne. Bacówka jest praktycznie cały czas czynna, z możliwością zakupu serów owczych.
Zwardoń
Platforma widokowa zlokalizowana na Rachowcu na wysokości 954 m.n.p.m przy szlaku czerwonym prowadzącym z Rycerki na Wielką Raczę, Przegibek i Halę Rycerzową. W pobliżu znajduje się górna stacja wyciągu narciarskiego.
Brenna
Platforma widokowa na Starym Groniu w gminie Brenna zlokalizowana jest przy czarnym szlaku prowadzącym z Brennej na Przełęcz Salmopolską. Możliwe jest także dojście zielonym szlakiem z Brennej Leśnicy i żółtym szlakiem Utopca prowadzącym z Brennej Hołcyny na wiślańskie Trzy Kopce.
Pogoda
Katowice