Spacerem po Bielsku-Białej

Czy wiesz, że Bielsko-Biała istnieje jako jeden organizm miejski dopiero od 1951 roku?
Historia Bielska i Białej, które weszły w jego skład, jest oczywiście o wiele dłuższa. Starsze i bogatsze Bielsko powstało w XIII wieku, natomiast jego uboższa siostra Biała w wieku XVI. Miejscowości te oddzielone od siebie korytem rzeki Białej należały do różnych krain – Biała do Małopolski, Bielsko do Śląska – a przez długi czas także do różnych państw, każda ma więc swoją historię i miejsca warte zobaczenia.
Najbardziej urokliwą część Bielska-Białej tworzy stary rynek wraz z przyległymi ulicami. Jego kształt nie zmienił się od XIII stulecia – jak niegdyś na plac prowadzą brukowane zaułki. W średniowieczu tu właśnie koncentrowało się życie społeczno-gospodarcze Bielska – tu organizowano targi i jarmarki. Dziś tradycja jest kontynuowana – wiele festynów miejskich odbywa się właśnie na tym placu. Środek dużej prostokątnej płyty rynku zajmuje fontanna z rzeźbą rzymskiego boga mórz Neptuna, a otaczające rynek kamieniczki pamiętają XVII–XVIII wiek (wyższe, dwu- lub trzypiętrowe, pochodzą z przełomu XIX i XX w.). Niegdyś wszystkie miały podcienia, obecnie występują one tylko w pierzei zachodniej. Latem w pobliżu fontanny rozstawiają się kawiarniane stoliki. Można przysiąść tam pod parasolem i poobserwować dzieci chlapiące się w wodzie lub pobuszować w okolicznych antykwariatach i sklepikach, a potem odwiedzić monumentalną katedrę św. Mikołaja lub zamek Sułkowskich. Niegdyś tę część miasta otaczały mury obronne. Ich fragmenty zachowały się przy ulicy Orkana.
Nieprzypadkowo Bielsko jest od lat nazywane Małym Wiedniem. Kiedy w XIX w. miasto przeżywało swe złote lata i gwałtownie się rozwijało, kamienice, projektowane przez architektów szkoły wiedeńskiej dla bogatych fabrykantów, wzorowane były na architekturze habsburskiej. Zespół takich kamienic można podziwiać m.in. przy ulicy 3 Maja prowadzącej z centrum do dworca kolejowego. Na przełomie XIX i XX stulecia przy reprezentacyjnym bulwarze Bielska stały nie tylko najokazalsze i najpiękniejsze domy mieszkalne, ale też wspaniałe gmachy użyteczności publicznej, m.in. teatr (dziś Teatr Polski) wyglądem nawiązujący do teatru wiedeńskiego czy poczta (dziś Poczta Główna) w stylu typowym dla austriackich budynków pocztowych, ozdobiona charakterystyczną kopułą. Znamienici goście zatrzymywali się natomiast w hotelu Kaiserhof (dziś President) zapewniającym obsługę na najwyższym, wiedeńskim poziomie.
Biała, która rozwinęła się na prawym brzegu rzeki, przyciąga zamkniętą dla ruchu ulicą 11 Listopada. Od czasów wytyczenia traktu w XVIII w. koncentrowało się tu życie handlowe i rozrywkowe młodszej siostry Bielska. Nie inaczej jest obecnie – to zagłębie sklepów i knajpek, główny deptak stolicy Podbeskidzia. Tutejsza niewysoka XVIII-wieczna zabudowa, zwana józefińską (od cesarza Józefa II Habsburga), to jeden z najlepiej zachowanych zespołów architektury tego okresu w kraju. Budynki, wznoszone według urzędowo zatwierdzonych wzorów – piętrowe lub parterowe, przynajmniej częściowo podpiwniczone – tworzą przyjemną, estetycznie odnowioną część miasta.
Po bialskiej stronie znajduje się też siedziba władz miasta. Ratusz z bogato zdobioną fasadą wygląda imponująco. Kiedy pod koniec XIX w. rozpisano konkurs architektoniczny na projekt budynku, wymagano m.in. tego, żeby gmach miał wieżę z zegarem. Dziś z wieży tej rozbrzmiewa hejnał odtwarzany przez komputerowy zegar z kurantem.
Aby poznać lepiej miasto warto przeznaczyć trochę czasu na spacer. Zwarte centrum posiada wiele malowniczych zakątków, urozmaicających miejski krajobraz. Przed wyjściem w teren warto jednak odwiedzić Miejskie Centrum Informacji Turystycznej gdzie czeka dla zainteresowanych 40 sztuk prostych w obsłudze audioprzewodnikiów, które wykonano w ramach projektu pn. ,,Ślaski System Informacji Turystycznej”. Prezentują one trzy trasy wycieczek: trasa po Białej, trasa po Bielsku oraz wersja wycieczki dla dzieci. Każda wycieczka trwająca ok. 40 min. dostępna jest w trzech wersjach językowych: polskim, angielskim i niemieckim. Jedno urządzenie składające się z miniaturowego odbiornika i pary słuchawek może być jednocześnie wykorzystywane przez dwie osoby.
Wypożyczenie urządzenia jest bezpłatne jednak warunkiem koniecznym do wypożyczenia jest okazanie dokumentu tożsamości celem weryfikacji danych osobowych, wypełnienie formularza wypożyczenia audioprzewodnika, wpłacenie zwrotnej kaucji w wysokości 50 PLN za każde urządzenie oraz zapoznanie się z regulaminem wypożyczenia. Audioprzewodniki można wypożyczać w godzinach pracy centrum to jest od pon. do pt. w godz. od 8-18 i w soboty od 8-16.
Audioprzewodniki cieszą się sporą popularnością szczególnie wśród grup zorganizowanych a także wśród mieszkańców Bielska-Białej. Pełnej wersji audioguide’a można również posłuchać na stronie Śląskiej Organizacji Turystycznej www.slaskie.travel. Istnieje także opcja ściągnięcia aplikacji na urządzenie mobilne.